Η πηγή του φόβου βρίσκεται στο μέλλον, και όποιος απελευθερώνεται από το μέλλον δεν έχει να φοβηθεί τίποτα.
Η επικούρεια φρόνηση έχει μελαγχολικό υπόβαθρο: ο άνθρωπος πεταμένος μέσα στη δυστυχία του κόσμου, διαπιστώνει ότι μόνη προφανής και σίγουρη αξία είναι η ελάχιστη έστω ηδονή που μπορεί να νιώσει ο ίδιος: μια γουλιά κρύο νερό, ένα βλέμμα στον ουρανό (στα παράθυρα του καλού Θεού), ένα χάδι.
Όλοι οι σημερινοί πολιτικοί άνδρες, κατά τον Ποντεβέν, είναι λίγο χορευτές, και όλοι οι χορευτές ανακατεύονται με την πολιτική, αλλά αυτός δεν είναι λόγος να τους συγχέουμε. Ο χορευτής διακρίνεται από τον συνήθη πολιτικό άνδρα κατά το ότι δεν επιθυμεί την εξουσία αλλά την δόξα· δεν επιθυμεί να επιβάλει στον κόσμο την μια ή την άλλη κοινωνική οργάνωση (ποσώς τον ενδιαφέρει) αλλά να καταλάβει όλη την σκηνή για να ακτινοβολήσει το εγώ του.
Για να καταλάβει όλη τη σκηνή πρέπει να απωθήσει τους άλλους. Αυτό προϋποθέτει μια ειδική αγωνιστική τεχνική. Τον αγώνα που διεξάγει ο χορευτής, ο Ποντεβέν τον αποκαλεί ηθικό τζούντο· ο χορευτής ρίχνει το γάντι σ' ολόκληρο τον κόσμο: ποιός είναι άξιος να εμφανιστεί πιο ηθικός (πιο θαρραλέος, πιο έντιμος, πιο ειλικρινής, πιο έτοιμος για θυσία, πιο αξιόπιστος) απ' αυτόν; Και χρησιμοποιεί όλες τις λαβές που του επιτρέπουν να φέρει τον άλλο σε ηθικά κατώτερη θέση.
Και ο Βενσέν θυμάται, με θλίψη, την παλιά του άποψη: πιστεύουμε πάντα πως τις ευκαιρίες ενός ανθρώπου τις καθορίζει λίγο πολύ η εμφάνιση του, η ομορφιά ή η ασχήμια του προσώπου του, το ανάστημα του, τα μαλλιά του ή η απουσία τους. Λάθος. Για όλα αποφασίζει η φωνή. Και του Βενσάν η φωνή είναι αδύνατη και πάρα πολύ διαπεραστική· όταν αρχίζει να μιλάει δεν τον πέρνει είδηση κανείς, οπότε αναγκάζεται να υψώσει τη φωνή και τότε όλοι έχουν την εντύπωση ότι τσιρίζει.
Κάτω από τοάσπρο της φόρεμα φέρει το τραύμα μιας αδικίας, και αισθάνεται ότι αυτή η αδικία την ανεβάζει, την ομορφαίνει, όπως η δυστυχία ομορφαίνει τα πρόσωπα της τραγωδίας.
Θέλω να κοιτάξω κι άλλο τον ιππότη μου που κατευθύνεται αργά στην άμαξα. Θέλω να απολαύσω το ρυθμό των βημάτων του: όσο αυτύς προχωράει, τόσο αυτά επιβραδύνονται. Σ' αυτή τη βραδύτητα νομίζω πως αναγνωρίζω ένα σημάδι ευτυχίας.
. . .
θα προσπαθήσει να μείνει όσο γίνεται πιο κοντά στη νύχτα που διαλύεται, αδυσώπητα, μέσα στο φως. Χωρίς επαύριο.
Χωρίς ακροατές.
Σε παρακαλώ, φίλε, να είσαι ευτυχισμένος. Έχω την αόριστη εντύπωση πως από την ικανότητα σου να είσαι ευτυχισμένος εξαρτάται κι η μόνη μας ελπίδα.
Μίλαν Κούντερα
Η Βραδύτητα
εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Η επικούρεια φρόνηση έχει μελαγχολικό υπόβαθρο: ο άνθρωπος πεταμένος μέσα στη δυστυχία του κόσμου, διαπιστώνει ότι μόνη προφανής και σίγουρη αξία είναι η ελάχιστη έστω ηδονή που μπορεί να νιώσει ο ίδιος: μια γουλιά κρύο νερό, ένα βλέμμα στον ουρανό (στα παράθυρα του καλού Θεού), ένα χάδι.
Όλοι οι σημερινοί πολιτικοί άνδρες, κατά τον Ποντεβέν, είναι λίγο χορευτές, και όλοι οι χορευτές ανακατεύονται με την πολιτική, αλλά αυτός δεν είναι λόγος να τους συγχέουμε. Ο χορευτής διακρίνεται από τον συνήθη πολιτικό άνδρα κατά το ότι δεν επιθυμεί την εξουσία αλλά την δόξα· δεν επιθυμεί να επιβάλει στον κόσμο την μια ή την άλλη κοινωνική οργάνωση (ποσώς τον ενδιαφέρει) αλλά να καταλάβει όλη την σκηνή για να ακτινοβολήσει το εγώ του.
Για να καταλάβει όλη τη σκηνή πρέπει να απωθήσει τους άλλους. Αυτό προϋποθέτει μια ειδική αγωνιστική τεχνική. Τον αγώνα που διεξάγει ο χορευτής, ο Ποντεβέν τον αποκαλεί ηθικό τζούντο· ο χορευτής ρίχνει το γάντι σ' ολόκληρο τον κόσμο: ποιός είναι άξιος να εμφανιστεί πιο ηθικός (πιο θαρραλέος, πιο έντιμος, πιο ειλικρινής, πιο έτοιμος για θυσία, πιο αξιόπιστος) απ' αυτόν; Και χρησιμοποιεί όλες τις λαβές που του επιτρέπουν να φέρει τον άλλο σε ηθικά κατώτερη θέση.
Και ο Βενσέν θυμάται, με θλίψη, την παλιά του άποψη: πιστεύουμε πάντα πως τις ευκαιρίες ενός ανθρώπου τις καθορίζει λίγο πολύ η εμφάνιση του, η ομορφιά ή η ασχήμια του προσώπου του, το ανάστημα του, τα μαλλιά του ή η απουσία τους. Λάθος. Για όλα αποφασίζει η φωνή. Και του Βενσάν η φωνή είναι αδύνατη και πάρα πολύ διαπεραστική· όταν αρχίζει να μιλάει δεν τον πέρνει είδηση κανείς, οπότε αναγκάζεται να υψώσει τη φωνή και τότε όλοι έχουν την εντύπωση ότι τσιρίζει.
Κάτω από τοάσπρο της φόρεμα φέρει το τραύμα μιας αδικίας, και αισθάνεται ότι αυτή η αδικία την ανεβάζει, την ομορφαίνει, όπως η δυστυχία ομορφαίνει τα πρόσωπα της τραγωδίας.
Θέλω να κοιτάξω κι άλλο τον ιππότη μου που κατευθύνεται αργά στην άμαξα. Θέλω να απολαύσω το ρυθμό των βημάτων του: όσο αυτύς προχωράει, τόσο αυτά επιβραδύνονται. Σ' αυτή τη βραδύτητα νομίζω πως αναγνωρίζω ένα σημάδι ευτυχίας.
. . .
θα προσπαθήσει να μείνει όσο γίνεται πιο κοντά στη νύχτα που διαλύεται, αδυσώπητα, μέσα στο φως. Χωρίς επαύριο.
Χωρίς ακροατές.
Σε παρακαλώ, φίλε, να είσαι ευτυχισμένος. Έχω την αόριστη εντύπωση πως από την ικανότητα σου να είσαι ευτυχισμένος εξαρτάται κι η μόνη μας ελπίδα.
Μίλαν Κούντερα
Η Βραδύτητα
εκδόσεις ΕΣΤΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου