26 Δεκ 2018

12 / απλά μαθήματα φωτογραφίας / νυχτερινές φωτογραφίες

ή αλλιώς λίγη φλόγα πολλή στάχτη*



αφιερωμένο στην aplotaria.gr

Ξεφυλλίζω ένα φωτογραφικό περιοδικό που έχει αφιέρωμα στη νυχτερινή φωτογραφία, βλέπω πολλές φωτογραφίες αναγνωστών αλλά και επαγγελματιών φωτογράφων και πολλά τεχνικά άρθρα για το θέμα αλλά και κάποια ιστορικά και θεωρητικά κείμενα. Πλήρης κάλυψη του θέματος δηλαδή. Εντυπωσιάζομαι από το πόσο έχει εξελιχθεί αυτή η ιδιαίτερη φωτογράφιση και κυρίως η φωτογράφιση του νυχτερινού ουρανού. Από τις φωτογραφίες και τα συμφραζόμενα εύκολα καταλαβαίνει ο αναγνώστης ότι ο εξοπλισμός πια είναι πολύ καλός για τέτοιου είδους φωτογραφίες και οι φωτογράφοι έχουν την τεχνική επάρκεια, την υπομονή και επιμονή που χρειάζεται. Πριν δεκαπέντε-είκοσι χρόνια που προσπαθούσα να τραβήξω τον νυχτερινό ουρανό ελάχιστα πράγματα μπορούσα να συμβουλευτώ, τώρα εύκολα μπορείς να βρεις πλήθος πληροφορίες και παραδείγματα. Το περιοδικό είναι γεμάτο εντυπωσιακές φωτογραφίες με απίστευτους νυχτερινούς ουρανούς από διάφορα μέρη της γης.
Αν όμως ξεπεράσουμε τον εντυπωσιασμό και προσπαθήσουμε να ξεφλουδίσουμετις φωτογραφίες, θα μείνει τίποτα; αυτό που δεν μας δείχνουν οι περισσότερες φωτογραφίες, είναι όχι φυσικά η απάντηση αλλά η διατύπωση της ερώτησης, (εγώ ο φωτογράφος) τι βλέπω;


Η φωτογραφία στηρίζεται στο φως, καταγράφει την αλληλεπίδρασή του με μια φωτοευαίσθητη επιφάνεια, από αυτή την ιδιότητα ξεκινούν όλα. Οι περισσότερες φωτογραφίες στηρίζονται στις δυνατότητες του φωτογραφικού προγράμματος (τι μπορεί να κάνει η φωτογραφική μηχανή και τα προγράμματα επεξεργασίας). Ο φωτογράφος εκπαιδεύει τον εαυτό του να μπορεί να αξιοποιήσει αυτές τις δυνατότητες και το κάνει με τον καλύτερο τρόπο. Όμως τι έχει να μας δείξει αυτός ο ίδιος με το δικό του βλέμμα; αυτό που δείχνει είναι η ομορφιά του κόσμου μας αδιαμοσελάβητη ή μήπως είναι η προεικονοποίηση της ομορφιάς από το φωτογραφικό πρόγραμμα; Το πρόγραμμα της φωτογραφικής μηχανής πια στηρίζεται σε ένα πολύπλοκο κώδικα όπως και τα προγράμματα επεξεργασίας εικόνας. Μήπως οι φωτογραφίες των φωτογράφων είναι απλώς η οπτικοποίηση αυτού του κώδικα; μήπως οι περισσότεροι φωτογράφοι χωρίς να το θέλουν είναι δοκιμαστές ή κριτές της φωτογραφικής τεχνολογίας;


Όμως τι έχει να πει ο καθένας και η καθεμιά από μας για τη ζωή μας; αυτό που μπορεί να κάνει ο φωτογράφος είναι να εκθέσει το δικό του βλέμμα· οι φωτογραφίες να περνούν μέσα από τη ζωή του, κανένα πρόγραμμα και καμιά τεχνολογία να μην καπελώνει τη θέση του για τη ζωή. Αυτό που είμαστε είναι και οι φωτογραφίες μας. Για να δείξεις αυτό που απλώς υπάρχει εκεί έξω, αυτό που απλώς συμβαίνει ερήμην της δικής σου ματαιοδοξίας, πρέπει πρώτα από όλα να το δεις, μόνος σου, με τα δικά σου μάτια, με τις δικές σου αισθήσεις να το βιώσεις και να γίνει μέρος σου που θα το κουβαλάς μαζί με όλα αυτά που είσαι. Διαφορετικά οι σημερινές εντυπωσιακές φωτογραφίες σε λίγα χρόνια δεν θα σημαίνουν τίποτα γιατί οι δυνατότητες των μηχανών θα είναι πολύ πιο εξελιγμένες, το ίδιο και οι φωτογραφίες που θα παράγουν. 
Ο φωτογράφος πρέπει να υπερβεί και να ξεχάσει τον φωτογραφικό εξοπλισμό του, να δει με τα δικά του μάτια· αν τα καταφέρει ως εδώ δεν χρειάζεται καν να πατήσει το κουμπί.


Πριν τρεις μήνες ξεκίνησα να δημοσιεύω κάθε παρασκευή στην aplotaria.gr –ένα εξαιρετικό σάιτ από τη χίο– τα απλά μαθήματα φωτογραφίαςΗ απλωταριά στις δεκαέξι δεκεμβρίου, μετά από δέκα χρόνια δημιουργικής παρουσίας, ολοκλήρωσε τη λειτουργίας της. Τα απλά μαθήματα θα συνεχιστούν, χωρίς σταθερή περιοδικότητα εδώ στο fotamag.


25 Δεκ 2018

απλά μαθήματας φωτογραφίας


από τον οκτώβρη έως τον δεκέμβρη του 2018 κάθε παρασκευή δημοσίευα στην aplotaria.gr, ένα άρθρο από την ενότητα απλά μαθήματα φωτογραφίας.
τα άρθρα θα συνεχιστούν, εδώ στο fotamag, χωρίς σταθερή περιοδικότητα.

τα άρθρα της απλωταριάς, έως την ολοκλήρωση της λειτουργίας της, υπάρχουν σε αυτόν τον σύνδεσμο: https://www.aplotaria.gr/category/simple-photography-lessons/

ή αναλυτικότερα

00 εισαγωγή
https://www.aplotaria.gr/simple-photography-lessons-intro/

01 η φωτογραφία σαν οπτική γλώσσα
https://www.aplotaria.gr/optiki-glossa/

02 φωτογραφία και αναζήτηση βλέμματος
https://www.aplotaria.gr/02-anazitisi-vlematos/

03 οι αναμνηστικές φωτογραφίες, μέρος πρώτο
https://www.aplotaria.gr/162-photos-a/

04 οι αναμνηστικές φωτογραφίες, μέρος δεύτερο
https://www.aplotaria.gr/imoun-kai-egw-ekei/

05 φωτογραφία και αφήγηση, μέρος πρώτο
https://www.aplotaria.gr/photography-narration-1/

06 φωτογραφία και αφήγηση, μέρος δεύετρο
https://www.aplotaria.gr/photography-narration-2/

07 φωτογραφία και ταξίδι, μέρος πρώτο
https://www.aplotaria.gr/trip-photography-1/

08 φωτογραφία και ταξίδι, μέρος δεύτερο
https://www.aplotaria.gr/trip-photography-2/

09 φωτογραφία χώρος και χρόνος
https://www.aplotaria.gr/photography-space-time/

10 φωτογραφία, τάξη εντροπία και στο βάθος νοσταλγία
https://www.aplotaria.gr/photography-order-entropia/

11 επίλογος, ο φωτογράφος και ο θεατής
https://www.aplotaria.gr/photographer-viewer/

20181223 έξι φωτογραφίες από τα μαύρα βόλια







20181222 μια φωτογραφία δίπλα στη θάλασσα


8 Δεκ 2018

1 Δεκ 2018

το χάος και η τάξη



ένα κείμενο για την τάξη, το χάος και την εντροπία που δημοσιεύτηκε το 2013 εδώ
η συνέχεια του την επόμενη παρασκευή στη στήλη της απλωταριάς
απλά μαθήματα φωτογραφίας

ο άνθρωπος μάλλον δεν μπορεί να ζήσει χωρίς σκοπό, χωρίς στόχους· έτσι με την πρώτη ευκαιρία βάζει τη ζωή του σε ένα κανάλι, παίρνει πτυχία, φτιάχνει οικογένεια, χτίζει σπίτια, φροντίζει για την ειρήνη και την αλληλεγγύη, δημιουργεί θεούς, σχέσεις, εξαρτήσεις, καταναγκασμούς. διαφορετικά, θα βιώσει το χάος της ύπαρξης· αχαρτογράφητος στο χώρο και το χρόνο, σε ένα κόσμο χωρίς νόημα, πως να σταθεί; έτσι χαρτογραφεί και προχωρεί, κόβει δρόμους και πατεί πάνω τους· αυτό το λέει δημιουργία.

πάμε παρακάτω· αν δεν τα φροντίζεις, τα πράγματα χαλάνε, στην αρχή κάτι μικρό και σιγά σιγά φτάνουν στο σημείο να μην επιδιορθώνονται, η φροντίδα όμως ή όχι για τα πράγματα για την καλή τους χρήση και για την καλή τους λειτουργία είναι ο "μετρονόμος" μεταξύ της εντροπίας και της τάξης, της σχέσης μας δηλαδή με αυτό το χάος, με το ακατανόητο της ύπαρξης. μήπως η προσπάθεια μας για ευταξία, η προφανής μας φροντίδα για τα πράγματα που χρησιμοποιούμε αποκαλύπτει τη αγωνία μας να αντισταθούμε στη φθορά, να αντισταθούμε στην διάλυση των χρηστικών αντικειμένων και ασυνείδητα στη δική μας φθορά, στο δικό μας τέλος; μήπως δεν είναι μόνο η φροντίδα, αλλά και ο φόβος; μήπως η επιμέλεια και η τάξη, μας ησυχάζουν, μας δίνουν γη για να πατήσουμε τροφή για να φάμε και ασφάλεια για να ζήσουμε;

αν εντροπία είναι η μη αναστρέψιμη πορεία όλων προς την φθορά, δηλαδή την πιο ανοργάνωτη μορφή ύλης, τότε ο άνθρωπος δημιουργεί τον κόσμο του κόντρα στην εντροπία, ξοδεύει τον περισσότερο χρόνο που του αναλογεί για να κατασκευάσει τάξη, που μετά από λίγο, πάλι διαλύεται. σχεδόν καταναγκαστικά φτιάχνει συνεχώς το χώρο του. μοιάζει σα να βρέθηκε εδώ για να παλεύει τη φθορά.
αν αρνηθούμε να μπούμε σ' αυτή την κατάσταση κι αφεθούμε να παρατηρούμε την εντροπία  αντί να της αντιστεκόμαστε, το κόστος είναι μεγάλο, όλα χαλάνε, φθείρονται, καταστρέφονται, από το καζανάκι μέχρι οι σχέσεις με τους ανθρώπους. το όφελος μάλλον μικρό ή σχετικό, μια αίσθηση ξεγνοιασιάς και ελαφρότητας γιατί έχουμε πολύ λιγότερα πράγματα να σκεφτούμε και να οργανώσουμε και μια αύρα ελευθερίας.

κι αν πρέπει να νικήσουμε τη φθορά, σιγά μη γίνει αυτό με την τάξη· οι νοικοκυραίοι όλων των εποχών την τάξη αγαπούν, η τάξη είναι στόχος της κάθε εξουσίας. η φθορά είναι αχθοφόρος της ιστορίας της, τα σημάδια της δηλώνουν την περιπέτεια της.

θα έπρεπε ξεκινώντας να ορίσω τις βασικές λέξεις, αλλά τι είναι οι λέξεις; τι είναι ο λόγος; στέρεα σχήματα, δομές τάξης για να προσδιορίζεται το χάος της σκέψης και των συναισθημάτων. χωρίς τη συγκίνηση των αισθήσεων δε βιώνουμε τίποτα, όμως μάθαμε να καρφώνουμε τις λέξεις και με νηφαλιότητα να αναγνωρίζουμε την κατάσταση μας γιατί διαφορετικά μπορεί να καρφώναμε τα χέρια μας.


εκεί έξω αιώνες τώρα
ο ήλιος περιμένει