12 / απλά μαθήματα φωτογραφίας / νυχτερινές φωτογραφίες

ή αλλιώς λίγη φλόγα πολλή στάχτη*

αφιερωμένο στην aplotaria.gr

Ξεφυλλίζω ένα φωτογραφικό περιοδικό που έχει αφιέρωμα στη νυχτερινή φωτογραφία, βλέπω πολλές φωτογραφίες αναγνωστών αλλά και επαγγελματιών φωτογράφων και πολλά τεχνικά άρθρα για το θέμα αλλά και κάποια ιστορικά και θεωρητικά κείμενα. Πλήρης κάλυψη του θέματος δηλαδή. Εντυπωσιάζομαι από το πόσο έχει εξελιχθεί αυτή η ιδιαίτερη φωτογράφιση και κυρίως η φωτογράφιση του νυχτερινού ουρανού. Από τις φωτογραφίες και τα συμφραζόμενα εύκολα καταλαβαίνει ο αναγνώστης ότι ο εξοπλισμός πια είναι πολύ καλός για τέτοιου είδους φωτογραφίες και οι φωτογράφοι έχουν την τεχνική επάρκεια, την υπομονή και επιμονή που χρειάζεται. Πριν δεκαπέντε-είκοσι χρόνια που προσπαθούσα να τραβήξω τον νυχτερινό ουρανό ελάχιστα πράγματα μπορούσα να συμβουλευτώ, τώρα εύκολα μπορείς να βρεις πλήθος πληροφορίες και παραδείγματα. Το περιοδικό είναι γεμάτο εντυπωσιακές φωτογραφίες με απίστευτους νυχτερινούς ουρανούς από διάφορα μέρη της γης.

Αν όμως ξεπεράσουμε τον εντυπωσιασμό και προσπαθήσουμε να ξεφλουδίσουμετις φωτογραφίες, θα μείνει τίποτα; αυτό που δεν μας δείχνουν οι περισσότερες φωτογραφίες, είναι όχι φυσικά η απάντηση αλλά η διατύπωση της ερώτησης, (εγώ ο φωτογράφος) τι βλέπω;

Η φωτογραφία στηρίζεται στο φως, καταγράφει την αλληλεπίδρασή του με μια φωτοευαίσθητη επιφάνεια, από αυτή την ιδιότητα ξεκινούν όλα. Οι περισσότερες φωτογραφίες στηρίζονται στις δυνατότητες του φωτογραφικού προγράμματος (τι μπορεί να κάνει η φωτογραφική μηχανή και τα προγράμματα επεξεργασίας). Ο φωτογράφος εκπαιδεύει τον εαυτό του να μπορεί να αξιοποιήσει αυτές τις δυνατότητες και το κάνει με τον καλύτερο τρόπο. Όμως τι έχει να μας δείξει αυτός ο ίδιος με το δικό του βλέμμα; αυτό που δείχνει είναι η ομορφιά του κόσμου μας αδιαμοσελάβητη ή μήπως είναι η προεικονοποίηση της ομορφιάς από το φωτογραφικό πρόγραμμα; Το πρόγραμμα της φωτογραφικής μηχανής πια στηρίζεται σε ένα πολύπλοκο κώδικα όπως και τα προγράμματα επεξεργασίας εικόνας. Μήπως οι φωτογραφίες των φωτογράφων είναι απλώς η οπτικοποίηση αυτού του κώδικα; μήπως οι περισσότεροι φωτογράφοι χωρίς να το θέλουν είναι δοκιμαστές ή κριτές της φωτογραφικής τεχνολογίας;

Όμως τι έχει να πει ο καθένας και η καθεμιά από μας για τη ζωή μας; αυτό που μπορεί να κάνει ο φωτογράφος είναι να εκθέσει το δικό του βλέμμα· οι φωτογραφίες να περνούν μέσα από τη ζωή του, κανένα πρόγραμμα και καμιά τεχνολογία να μην καπελώνει τη θέση του για τη ζωή. Αυτό που είμαστε είναι και οι φωτογραφίες μας. Για να δείξεις αυτό που απλώς υπάρχει εκεί έξω, αυτό που απλώς συμβαίνει ερήμην της δικής σου ματαιοδοξίας, πρέπει πρώτα από όλα να το δεις, μόνος σου, με τα δικά σου μάτια, με τις δικές σου αισθήσεις να το βιώσεις και να γίνει μέρος σου που θα το κουβαλάς μαζί με όλα αυτά που είσαι. Διαφορετικά οι σημερινές εντυπωσιακές φωτογραφίες σε λίγα χρόνια δεν θα σημαίνουν τίποτα γιατί οι δυνατότητες των μηχανών θα είναι πολύ πιο εξελιγμένες, το ίδιο και οι φωτογραφίες που θα παράγουν. 
Ο φωτογράφος πρέπει να υπερβεί και να ξεχάσει τον φωτογραφικό εξοπλισμό του, να δει με τα δικά του μάτια· αν τα καταφέρει ως εδώ δεν χρειάζεται καν να πατήσει το κουμπί.

Πριν τρεις μήνες ξεκίνησα να δημοσιεύω κάθε παρασκευή στην aplotaria.gr –ένα εξαιρετικό σάιτ από τη χίο– τα απλά μαθήματα φωτογραφίας. Η απλωταριά στις δεκαέξι δεκεμβρίου, μετά από δέκα χρόνια δημιουργικής παρουσίας, ολοκλήρωσε τη λειτουργίας της. Τα απλά μαθήματα θα συνεχιστούν, χωρίς σταθερή περιοδικότητα εδώ στο fotamag.